100 jaar MYTHE Maison d’Artiste

Het artikel van april 2023 ‘Reconstructie Maison d’Artiste’ door Mick Eekhout is door ons aangevuld. De tekst van Eekhout vind je onderaan deze pagina.

 

Honderd jaar na de oorspronkelijke publicatie van het Maison d’ Artiste heeft Mick Eekhout het ontwerp met name constructie en in haar interieur verder ontwikkeld zodat het in 3D geprinte modellen, digitaal in een film en in een boek beleefd kan worden. Het Maison blijkt als het ware de kathedraal van De Stijl te zijn geworden. Eekhout heeft een reizende tentoonstelling georganiseerd.

 

EXPOSITIES 2023

‘100 jaar Mythe Maison d’Artiste’ is een tentoonstellingsproject dat in 2023 achtereenvolgens wordt uitgevoerd in Huis Doorn (Doorn), het Kunstmuseum (Den Haag), Museum de Tiid (Bolsward), het Van Eesteren Museum (Amsterdam), de LocHal (Tilburg) en Het Nieuwe Instituut (Rotterdam). Deze musea en culturele centra zullen het project accommoderen en faciliteren.

 

Noordoostgevels van het Maison d’Artiste met de origineel gekleurde wandvlakken

die aan de binnenzijde in kleur gespiegeld zijn

 

Zuidwestgevels van het Maison d’Artiste met het vuurrode trappenhuis.

 

In deze tentoonstellingen wordt stil gestaan bij de ontstaansgeschiedenis van het Maison ten tijde van de originele ‘De Stijl’ tentoonstelling in Parijs in 1923 en op het belang en de invloed van dit creatieve en nog steeds adembenemende conceptontwerp van de schilder Theo van Doesburg en de architect Cor van Eesteren. Hun samenwerking was voor beiden uniek en werd daarna nooit meer met eenzelfde intensiteit herhaald. In de tentoonstelling ziet de bezoeker meerdere 3D geprinte schaal modellen die, vergezeld door uitleg op affiches, foto’s en films het boeiende verhaal over het Maison vertellen. Relevante museale artefacten uit de collecties van de deelnemende musea completeren dit verhaal. Bij elk van de landingen wordt in de tentoonstelling een bijzonder aspect belicht, dat ook recht doet aan de functie en doelstellingen van de gastheer. Zo staat in Huis Doorn het thema de culturele opstandigheid in de jaren twintig (Roaring Twenties) centraal, terwijl in Het Nieuwe Instituut de constructieve aspecten en de betekenis voor de moderne architectuur belicht worden. En in het Kunstmuseum ligt het accent weer op De Stijl en, uiteraard, de kleurencompositie en de moderne kunst, in het licht waarvan het Maison ook wel als een uniek driedimensionaal schilderij gezien wordt. ‘100 jaar Mythe Maison d’Artiste’ focust ook op de vraag hoe het Maison met de meest up-to-date middelen beleefd en gebruikt zou kunnen worden.

 

Een bezoek aan één of meer van deze exposities over een springlevend maar 100 jaar oud ontwerp zal de fantasie prikkelen, de creativiteit stimuleren en kan eveneens uitdagen tot het verkennen en verleggen van grenzen. Dat je geniale ideeën moet durven uitwerken, ook al is de buitenwereld nog niet zover. Dit prominente architectuurontwerp van De Stijlperiode markeert het begin van het Internationale Modernisme. De tentoonstellingen tonen bezoekers de indrukwekkende ruimtelijkheid van het Maison d’Artiste, zoals met het zwevende karakter van het gebouw en het overdonderend gebruik van kleur in het Maison. Hieruit blijkt tegelijkertijd ook dat het Maison als het ware tegelijkertijd een ruimtelijk schilderij is waarin gewerkt en gewoond kan worden.

 

Het is al 100 jaar lang Early Dutch Design waar we trots op kunnen zijn.

 

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/huis-doorn

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/kunstmuseum-den-haag

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/museum-de-tiid-bolsward

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/van-eesteren-museum-amsterdam

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/lochal-tilburg

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/het-nieuwe-instituut-rotterdam

https://www.100jaarmaisondartiste.nl/faculteit-bouwkunde-tu-delftce9c3565

 

Reconstructie Maison d’Artiste

 

Honderd jaar na de oorspronkelijke publicatie van het Maison d’ Artiste heeft Mick Eekhout het ontwerp met name constructie en in haar interieur verder ontwikkeld zodat het in 3D geprinte modellen, digitaal in een film en in een boek beleefd kan worden. Het Maison blijkt als het ware de kathedraal van De Stijl te zijn geworden. Eekhout heeft een reizende tentoonstelling georganiseerd met zeven landingen.

 

Het Maison d’Artiste is in 1923 ontworpen als kartonnen maquette voor een de stijl tentoonstelling in Parijs door Theo van Doesburg en Cor van Eesteren. De maquette ging helaas binnen het jaar door wateroverlast verloren en werd een mythe door de zwart-witfoto’s die wereldwijd gepubliceerd werden. In 2002 reconstrueerden architectuur studenten TU Delft de geometrie van het Maison exact en ook de externe kleurencompositie in gele, rode en blauwe kleurvlakken. Het interieur was in 1923 niet ontworpen. Hoe zouden die interieure ruimten uit hebben kunnen zien, binnen de vastgestelde exterieur? De EFL stichting (auteursrecht) wil de mythe handhaven, dus niet bouwen.

 

Hoe zou het interieur er uit hebben kunnen zien? Het exterieur is dus exact zoals in 2002 gereconstrueerd. De verschillende ruimte zijn als ruimtelijke dozen op elkaar gestapeld, verbonden aan elkaar door een glazen trappenhuis. Dat trappenhuis heeft glazen trappen en een glazen schalplaat gekregen om de trap maximale ruimtelijkheid te geven. Vervolgens werden de binnenzijden van buitenwanden in dezelfde kleur gebracht als uit de kleurencompositie 2002 bleek. De vloeren en plafonds werden in een belijning gebracht die het kruisende balkenrooster  om de nooit op elkaar staande stijlen op de hoeken van ruimten, weer constructief te koppelen. Dat bleek een soort Mondriaan achtige weefsel van snijdende lijnen in de vloeren en plafonds te worden.

 

Verder is het interieur niet verder ontwikkeld. Er is een film gemaakt waarin men digitaal door de ruimten heen loopt en de ruimtelijkheid kan beleven. Deze ontwerpontwikkeling is neergelegd in een boek ‘100 jaar Mythe Maison d’ Artiste’, verkrijgbaar in de bookshops van de aangesloten musea.

 

www.100jaarmaisondartiste.nl

De tentoonstelling in het Kunstmuseum met subtitel ‘Leven in een ruimtelijk schilderij’ bevindt zich in zaal 12, daar bevinden zich ook de 3D geprinte modellen van het Maison, waarin men, door de gevelopeningen heen kijkend het interieur kan zien, een ook de film kan beleven. De opening wordt op 18 april 2023 verricht door architect Jan Brouwer.

 

Tekst Mick Eekhout