Nieuwe entree door Merk-X verrijkt Museumplein’s culturele iconen

© Flashtag Photography

 

 

De historische hoofdentree van het Concertgebouw is vrijdag 2 september 2023 met trompetgeschal door staatssecretaris Gunay Uslu heropend. 5000 bezoekers kwamen af op de seizoensopening en de opening van de nieuwe hoofdentree. Merk-X heeft deze in ere hersteld en gerenoveerd. Voor het eerst in de geschiedenis van het Concertgebouw kijkt de bezoeker nu vanuit het entreegebied uit op alle grote culturele spelers aan het Museumplein: het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum en het Stedelijk.

 

Algemeen directeur Simon Reinink: ‘Met deze heropening sluit Het Concertgebouw weer aan bij het Museumplein. Geweldig dat we deze feestelijke dag samen met zoveel muziekliefhebbers mogen vieren!’

 

 

Voor het eerst in 35 jaar openden op 2 september jl. de deuren van de oorspronkelijke voorentree om het publiek te ontvangen. Sinds in 1988 aan de zuidzijde een nieuwe entree- vleugel aan het monument was toegevoegd, waren die immers gesloten gebleven. Daardoor raakte de symmetrie van het 19de-eeuwse gebouw van architect Dolf van Gendt aangetast. Maar belangrijker: het Concertgebouw verloor daarmee ook zijn directe oriëntatie op het culturele ensemble van het Museumplein, en vooral de visuele verbinding met het Rijksmuseum – de andere culturele zwaargewicht van de hoofdstad. De voorgevel werd geleidelijk een blinde vlek in de stedelijke omgeving; een plek waar auto’s, trams en fietsers meer aanwezigheid hadden dan het gezicht van de wereldberoemde muziektempel.

 

 

Renovatie

 

Een monument – zeker wanneer het zo intensief wordt gebruikt als het Concertgebouw – ontkomt niet aan voortdurend onderhoud en aanpassing.Van oorsprong was de hoofdentree nogal krap, met kassa’s, een kleine werkruimte en wat later ook de Champagnebar. Bij de recente renovatie zijn de oude installaties en de bar verwijderd en verhuisde het invalidentoilet naar het garderobegebied. In de entree zijn nu verrijdbare meubels geplaatst die voor de kaart- controle worden ingezet en tijdens de pauze dienstdoen als buffet.

 

De functie en het aanzicht van de voorgevel zijn aan de eisen van de tijd aangepast. Ramen werden opengemaakt, zodat er daglicht binnenvalt en het zicht in beide richtingen is geopend.Voor het eerst in de geschiedenis van het Concertgebouw kijkt de bezoeker nu vanuit het entreegebied uit op alle grote culturele spelers aan het Museumplein: het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum en het Stedelijk Museum.

 

 

Architect Evelyne Merkx en haar ontwerpteam van Merk X hebben daarnaast een oplossing gevonden om aan de noordzijde, bij de Jan Willem Brouwersstraat, een oude publieksingang in ere te herstellen. Zo heeft het Concertgebouw nu aan drie zijden van het gebouw royale toegangen die voor een soepele doorstroom van het publiek zorgen. Om concertbezoekers in de nieuwe situatie bij de hand te nemen is in samenwerking met grafisch ontwerper Reynoud Homan (en ondersteund door Paul Mijksenaar) de bewegwijzering binnen en op het gebouw aangepast.

 

Postzegel

 

Juist het contrast met het Rijksmuseum inspireerde de ontwerpers om bij de nieuwe plannen nog eens goed naar de ligging aan het Museumplein te kijken. Waar het Rijksmuseum op een ruim perceel is gebouwd, moest Van Gendt zijn ‘concertzaal’ realiseren op een krap bemeten terrein van slechts 130 x 55 meter.‘Een postzegel’, in de woorden van Evelyne Merkx. Daarom is de ruimtelijke situatie van het Concertgebouw een integraal onderdeel van het ontwerp geworden. Naast diverse ingrepen in het interieur en aan de gevels werkte Merk X, samen met de gemeente, een plan uit voor het herontwerp van de buitenruimte.

 

Aan de zijde van de Jan Willem Brouwersentree zal een plein ontstaan, bestraat met stenen waarin LED-verlichting is aangebracht. Het ontwerp van de nieuwe buitenruimte biedt zo een stralende inbedding voor de complete oudbouw van het Concertgebouw, die ook opnieuw wordt aangelicht. Het ontwerp vormt de opmaat voor een herziening van de verkeersstromen langs de Van Baerlestraat waaraan vanaf 2024 wordt gewerkt.

 

 

Langdurige samenwerking

 

De recente renovatie is onderdeel van een langdurige samenwerking tussen Evelyne Merkx (Merk X, voorheen Merkx + Girod) en het Koninklijk Concertgebouw. Die startte in 1998 met het ontwikkelen van een masterplan waarbij het herstel van kelders en kantoren de eerste stap was. Terwijl deze werkzaamheden vaak nauwelijks door het publiek werden opgemerkt, had de transformatie van de Grote Zaal in 2000 juist een groot effect op de ervaring van de bezoeker. Tijdens de verbouwing bleef de zaal gewoon in gebruik. Het vaste publiek zag dus hoe de om zijn akoestiek vermaarde zaal functioneel en visueel weer tot leven werd gewekt. Eenzelfde proces speelde zich vervolgens af in de Kleine Zaal, de Koorzaal en de Spiegelfoyer. Gangen, trappenhuizen en foyers werden aangepakt en in 2011 was de uitvoering van masterplan 1 voltooid en volgde plan 2. Merkx is steeds betrokken gebleven bij grotere en kleinere aanpassingen aan het interieur van het Concertgebouw.

 

 

Fotograaf: Roos Aldershoff fotografie

 

Credits

 

Team Merk X:

Evelyne Merkx
Josje Kuiper
Bert de Munnik, DMDJ Mark Goudsmit, Acquion

Lichtadviseur:

Joost de Beij

Ontwerp nieuwe tapijten:

Edith van Berkel

Aanpassingen bewegwijzering binnen/buiten:

Reynoud Homan (ondersteuning: Paul Mijksenaar) Herman Haake, Riwi
P. de Letter
Huib Nelissen

Aannemer:

Olle de Graaf

Meubelmaker:

Hoogendoorn
Uitvoering i.s.m. de Facilitaire Dienst Concertgebouw.